Zachowanie bioróżnorodności to jeden z najważniejszych celów, do których powinniśmy dążyć na drodze zrównoważonego rozwoju. Jednym ze sposobów, aby to osiągnąć, jest zachowanie naturalnych siedlisk oraz ochrona rodzimych gatunków, które tam bytują. W tym celu została powołana Europejską Sieć Ekologiczną Natura 2000. Co to są obszary Natura 2000 i co warto o nich wiedzieć?
Spis treści
Co to jest Natura 2000?
Natura 2000 to europejska sieć ekologiczna obszarów chronionych ustanowiona w celu zapewnienia przetrwania najcenniejszych gatunków i siedlisk w Europie. Taka ochrona naturalnego środowiska ma na celu zachowanie bioróżnorodności na naszym kontynencie. W Polsce Natura 2000 to najmłodsza z form ochrony przyrody. Obszary objęte ochroną w ramach sieci Natura 2000 zostały wprowadzone w 2004 roku jako zobowiązanie przy przystąpieniu naszego kraju do Unii Europejskiej. Obszary takie powstają we wszystkich państwach członkowskich UE, tworząc Europejską Sieć Ekologiczną Natura 2000.
Co jest celem programu Natura 2000?
Natura 2000 ma na celu ochronę najcenniejszych europejskich ekosystemów i gatunków poprzez wyznaczenie określonych obszarów jako stref chronionych. Służy jako kluczowe narzędzie ochrony różnorodności biologicznej. Jak czytamy na stronie “Obszary Natura 2000” (https://www.gov.pl/web/rdos-warszawa/obszary-natura-2000):
Podstawą funkcjonowania programu są dwie unijne dyrektywy tzw.: dyrektywa ptasia i dyrektywa siedliskowa:
– dyrektywa ptasia (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa — wcześniej Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa) – określa kryteria do wyznaczania ostoi dla gatunków ptaków zagrożonych wyginięciem;
– dyrektywa siedliskowa (Dyrektywa Siedliskowa — Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory) – ustala zasady ochrony pozostałych gatunków zwierząt, a także roślin i siedlisk przyrodniczych oraz procedury ochrony obszarów szczególnie ważnych przyrodniczo.
Natura 2000 w Polsce
W Polsce siecią Natura 2000 zarządzają różne podmioty, w tym Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. Szczegółowe mapy obszarów Natura 2000 w Polsce są dostępne publicznie w internecie. Mają one określone nazwy oraz kody. Jak znaleźć obszar w Polsce objęty ochroną w ramach programy Natura 2000? Wystarczy skorzystać z wyszukiwarki dostępnej na stronie https://natura2000.gdos.gov.pl/wyszukiwarka-n2k
Czego nie można robić na terenach objętych programem Natura 2000?
Na terenach objętych programem Natura 2000 nie ma listy konkretnych zakazów. Natomiast najważniejszy jest cel tej inicjatywy, czyli niepodejmowania działań mogących negatywnie oddziaływać na bioróżnorodność, czyli gatunki i siedliska, dla których ochrony obszar Natura 2000 został wyznaczony.
Warto odwiedzić: Rezerwat Ścisły Białowieskiego Parku Narodowego – serce Puszczy Białowieskiej
Co to oznacza? W obszarach Natura 2000 istnieje kilka zasad, których należy przestrzegać:
- Zakazane jest prowadzenie działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na stan przyrody na obszarach Natura 2000.
- Zakazane jest prowadzenie działań komercyjnych szkodzących przyrodzie. Dopuszczalna jest działalność gospodarcza, jednak nie może ona szkodzić środowisku naturalnemu na obszarach Natura 2000.
- Należy unikać działań, które mogą zaszkodzić tym elementom ekosystemu, czyli naturalnym siedliskom.
- Inwestycje na obszarach Natura 2000 podlegają szczególnej ocenie oddziaływania na środowisko, a ich realizacja może wymagać specjalnych zgód [3].
- Zakaz przerywania korytarzy ekologicznych, które umożliwiają przemieszczanie się zwierząt między obszarami.
Warto zawsze sprawdzić konkretne przepisy obowiązujące na danym obszarze Natura 2000, ponieważ mogą się różnić w zależności od lokalnych warunków i decyzji administracyjnych.