Warzywa w skrzynkach na targowisku

W których warzywach kumuluje się najwięcej metali ciężkich? Sprawdź, jak unikać warzyw skażonych metalami

Warzywa są zdrowe, smaczne, wskazane dla osób na różnych dietach i dbających o linię. Jednak nie wszystkie są tak zdrowe jak być powinny, Niektóre warzywa wyjątkowo dobrze kumulują w sobie bardzo szkodliwe metale ciężkie, które później wraz z posiłkami przedostają się do naszego organizmu. Sprawdź, w których warzywach kumuluje się najwięcej metali ciężkich i jak unikać tych skażonych.

Kadm, ołów, arsen, nikiel i rtęć

W ostatnich latach słyszymy często a skażeniu żywności związkami kadmu, ołowiu i rtęci. Lęk przed tymi pierwiastkami jest uzasadniony, gdyż kumulują się one w nerkach, wątrobie, mózgu i kościach, trwale je uszkadzając. Mają działanie rakotwórcze, mogą powodować bezpłodność u mężczyzn. Sprzyjają rozwojowi miażdżycy ii nadciśnienia. Wywołują również zaburzenia w przebiegu niektórych ważnych procesów biochemicznych w organizmie człowieka, co prowadzi do wielu schorzeń.

Jak metale ciężkie dostają się do warzyw

Zagrożenie kadmem, ołowiem i rtęcią jest spowodowane skażeniem naszego środowiska. Metale przedostają się do niego wraz z pyłami, ściekami, środkami ochrony roślin, nawozami sztucznymi, odpadami przemysłowymi, a także smogiem. W smogu mogą znaleźć się między innymi rtęć, arsen, kadm i nikiel. Szczególnie szkodliwe są spaliny samochodowe, które są źródłem znacznych ilości ołowiu. Natomiast pyły powstające przy ścieraniu się opon samochodowych i nawozy fosforowe zawierają sporo związków kadmu. Pierwiastki dostają się więc do naszego organizmu wraz z żywnością, powietrzem i wodą w ilościach proporcjonalnych do stopnia zanieczyszczenia środowiska. 

Niestety najwięcej dostarcza nam ich żywność, szczególnie ziemniaki, warzywa zielone i inne warzywa korzeniowe, a także produkty zbożowe, w dalszej kolejności nabiał i podroby. Najmniej metali ciężkich kumulują owoce oraz mięso i przetwory mięsne. Wynika to nie tylko ze stopnia skażenia tych produktów, lecz także z proporcji, w jakich występuj one w naszej codziennej diecie.

Które warzywa kumulują najwięcej metali ciężkich?

Największą zdolność gromadzenia metali mają: 

  • sałata, 
  • kapusta, 
  • buraki, 
  • marchew, 
  • szpinak, 
  • pietruszka,
  • ziemniaki. 

Zdecydowanie mniej związków kadmu, ołowiu i rtęci zatrzymują pomidory i ogórki, rośliny strączkowe i dyniowate oraz owoce. Zanieczyszczone mogą też być ziarna zbóż, a w konsekwencji mąka i pieczywo oraz inne produkty zbożowe (kasz, makarony). Jednak w procesie przemiału zboża najbardziej skażona warstwa ziaren zostaje usunięta. Nadmierna ilość metali w roślinach przeznaczonych na paszę dla zwierząt może być przyczyną skażenia nimi produktów pochodzenia zwierzęcego, zwłaszcza tych wytwarzanych z wątroby i nerek.

Warzywa na straganie - ziemniaki, pomidory, cebula, marchewka
Warzywa na straganie – ziemniaki, pomidory, cebula, marchewka / Fot. Canva.com

Miejsca zagrożone skażeniem metalami

Najbardziej skażone są warzywa, zboża i owoce uprawiane na terenach uprzemysłowionych i postprzemysłowych, w miejskich ogródkach działkowych, w ogrodach przy zabudowaniach gdzie do ogrzewania spala się odpady oraz w pobliżu dróg o dużym natężeniu ruchu samochodowego (w odległości mniejszej niż 80 metrów od drogi). Nawet jeśli wydają się dorodne i zdrowe, nie nadają się do jedzenia ani przez ludzi, ani przez zwierzęta Zrezygnujmy więc z uprawy warzyw i owoców na działkach położonych na terenach zagrożonych.

Jak unikać kontaktu z metalami ciężkimi?

Jak wobec tego unikać niebezpiecznych metali? Przede wszystkim należy ograniczyć ich wytwarzanie w życiu codziennym — wykorzystywać odnawialne źródła energii, korzystać z transportu publicznego lub roweru, nie produkować toksycznych odpadów przy ogrzewaniu mieszkań. Na jakość wdychanego powietrza nie mamy bezpośredniego wpływu, możemy jedynie stosować maseczki antysmogowe oraz ograniczać spalanie węgla i innych paliw kopalnych. 

Kupujmy żywność ekologiczną, z pewnych źródeł — od sprawdzonych producentów. Najlepiej wybierajmy produkty z odpowiednim certyfikatem — gwarantem jakości będzie np. Certyfikat ekologiczny Euroliść  (listek z białych gwiazdek na zielonym tle) .  

W żywieniu powinniśmy stosować zasadę urozmaicania posiłków. Wybiorcza dieta monoskładnikowa może prowadzić to spożywania zbyt dużych ilości produktów, które mogą zawierać metale ciężkie. Dlatego osoby lubiące podroby, zwłaszcza nerki i wątróbki oraz przetwory mięsne zawierające te składniki, nie powinny jadać tych potraw częściej niż raz w tygodniu. 

Z warzyw i owoców zrezygnować nie możemy. Dlatego przed spożyciem musimy dokładnie wymyć je pod bieżącą, ciepłą wodą. Ziemniaki i warzywa korzeniowe obierajmy grubo. Co prawda kadm gromadzi się nich dosyć równomiernie, ale ołowiu szczególnie dużo jest właśnie w skórce. Część metali wypłukuje się podczas gotowania, dlatego warzywa i ziemniaki z nieznanego źródła bezpiecz niej gotować w dużej ilości wody.