Święta Bożego Narodzenia to czas, który wiąże się z licznymi tradycjami, a jedną z najbardziej popularnych jest zostawianie mleka i ciasteczek dla Świętego Mikołaja. Zwyczaj ten rozwinął się na przestrzeni lat i zyskał popularność w wielu krajach, stając się nieodłącznym elementem bożonarodzeniowego oczekiwania. Ale czy zawsze zostawia się mleko i ciasteczka? Jakie inne tradycje mikołajkowe istnieją na świecie? Przyjrzyjmy się tej wyjątkowej tradycji oraz różnorodnym zwyczajom związanym z odwiedzinami Mikołaja w różnych krajach.
Spis treści
Skąd wziął się zwyczaj zostawiania mleka i ciasteczek dla Mikołaja?
Tradycja pozostawiania poczęstunku dla Świętego Mikołaja ma swoje korzenie w Stanach Zjednoczonych, gdzie zaczęła się rozwijać szczególnie w okresie Wielkiego Kryzysu w latach 30. XX wieku. W trudnych czasach amerykańscy rodzice starali się nauczyć dzieci dzielenia i wdzięczności, zachęcając je do przygotowania czegoś dla Świętego Mikołaja, który dostarczał prezenty mimo przeciwności losu. Zwyczaj ten rozwinął się, a jego symbolem stały się ciastka i mleko, które w przystępny sposób oddają ciepło i domową serdeczność.
W Polsce tradycja zostawiania mleka i ciastek dla Mikołaja nie jest aż tak rozpowszechniona, ale zyskuje na popularności, zwłaszcza wśród młodszego pokolenia zainspirowanych kulturą zachodnią. Dzieci w Polsce zazwyczaj znajdują prezenty pod choinką w Wigilię, choć 6 grudnia obchodzone są Mikołajki – wtedy prezenty można znaleźć pod poduszką lub w butach, a Mikołaj przychodzi w nocy z 5 na 6 grudnia. W wielu domach pojawiają się także drobne przekąski dla Mikołaja i jego reniferów, szczególnie chętnie wybierane są tradycyjne pierniczki.
Sprawdź, kiedy przychodzi święty Mikołaj
Mikołajkowe zwyczaje na świecie
W różnych krajach Święty Mikołaj jest przyjmowany nieco inaczej, a tradycje związane z jego wizytą różnią się zarówno formą, jak i charakterem. W niektórych kulturach Mikołaj ma innych towarzyszy, a czasami nawet różne daty, kiedy obdarowuje dzieci prezentami.
Anglia i Stany Zjednoczone
W krajach anglosaskich dzieci tradycyjnie zostawiają ciasteczka i mleko, a czasem dodają marchewki dla reniferów, które pomagają Mikołajowi w podróży po całym świecie. W Anglii jednak można czasem znaleźć bardziej dorosłą wersję poczęstunku – dzieci zostawiają szklaneczkę brandy dla „Father Christmas”, który według brytyjskiej tradycji przynosi prezenty 25 grudnia, czyli w Boże Narodzenie.
Sinterklaas w Holandii
W Holandii Święty Mikołaj (znany jako Sinterklaas) pojawia się znacznie wcześniej, bo już 5 grudnia – podobnie jak w Polsce. Holenderskie dzieci wystawiają swoje buty przy kominku lub drzwiach, licząc, że Sinterklaas włoży tam prezenty i słodycze. Zamiast mleka i ciasteczek dla Mikołaja, zostawiają marchewki lub cukier dla jego konia, co stanowi lokalną odmianę tego zwyczaju. Holenderski Sinterklaas przypomina Świętego Mikołaja, którego dawniej witaliśmy w Polsce, zanim zagościł u nas rubaszny dziadek w czerwonym kubraku. Sinterklaas ma szaty biskupie i mitrę (tradycyjne nakrycie głowy, które noszą biskupi).
Włochy – Święty Mikołaj i La Befana
We Włoszech to nie tylko Święty Mikołaj przynosi prezenty, ale także La Befana – stara czarownica, która w nocy z 5 na 6 stycznia odwiedza domy i zostawia prezenty w skarpetkach, zwłaszcza dla grzecznych dzieci. La Befana jest symbolem Epifanii, a dzieci zostawiają dla niej ciasteczka i wino, podobnie jak dla Mikołaja w innych krajach.
Père Noël odwiedza dzieci we Francji
W tradycji francuskiej Święty Mikołaj, zwany Père Noël, zostawia prezenty w nocy z 24 na 25 grudnia. Francuskie dzieci zostawiają przy kominku buty, które Père Noël wypełnia słodyczami i prezentami. Czasem przygotowują także smakołyki, takie jak ciastka i napoje, by Père Noël mógł się posilić podczas swojej podróży.
Zwyczaje mikołajowe u naszych najbliższych sąsiadów
Każdy kraj ma swoje unikalne tradycje związane z wizytą Świętego Mikołaja, które często różnią się szczegółami, ale łączy je jedno: chęć wyrażenia wdzięczności i podtrzymywanie magii świąt. Jak wyglądają mikołajkowe tradycje u najbliższych sąsiadów Polski?
Czechy i Słowacja
Mikulas, czyli odpowiednik Świętego Mikołaja w Czechach i na Słowacji, odwiedza dzieci 5 grudnia wieczorem. Zwyczajowo Mikulasowi towarzyszą anioł i diabeł – symbolizując odpowiednio dobro i zło. Dzieci recytują wierszyki lub modlitwy w zamian za słodycze i drobne prezenty, które są umieszczane w butach lub skarpetach, często przed drzwiami.
Niemcy
W Niemczech dzieci czekają na przybycie „Weihnachtsmanna” w Wigilię, jednak 6 grudnia świętują także Mikołajki. W ten dzień dzieci ustawiają swoje buty przy drzwiach i rano znajdują w nich słodycze oraz drobne upominki, jeśli były grzeczne. W niektórych regionach Niemiec obok Mikołaja pojawia się Knecht Ruprecht – ponury pomocnik, który rozdaje rózgi niegrzecznym dzieciom, podkreślając dydaktyczny charakter tego dnia.
Rosja
W Rosji Święty Mikołaj przyjmuje postać Dziadka Mroza, który przynosi prezenty 1 stycznia, czyli w Nowy Rok. Towarzyszy mu wnuczka, Śnieżynka, a prezenty zostawia się pod choinką. Dziadek Mróz różni się od Mikołaja swoją surową, zimową aurą, co jest zgodne z klimatem Rosji.