Wielu z nas nie wyobraża sobie świątecznego śniadania bez sosu tatarskiego, który podkreśla smak zimnych mięs, wędlin i pasztetów. Z drugiej strony miłośnicy kuchni czeskiej uwielbiają smażony ser z “tatarską omacką”. Co to jest sos tatarski, gdzie tkwi tajemnica jego popularności i skąd pochodzi przepis?
Spis treści
Co to jest sos tatarski?
Sos tatarski to bardzo popularny zimny sos, którego podstawowym składnikiem jest majonez oraz kwaśne i pikantne dodatki, takie jak marynowane grzybki, korniszony, kapary i kiszone ogórki. Serwujemy go do wędlin, zimnych mięs, pasztetów, jaj na twardo, śledzi, ryb i mięsa w auszpiku, pieczonych ziemniaków, frytek, a w Australii do ryby z frytkami. Sos tatarski jest szczególnie popularny w Czechach, gdzie nazywany jest tatarská omáčka. U naszych południowych sąsiadów podawany jest m.in. jako dodatek do smażonego sera w panierce.
W smaku i składzie jest podobny do duńskiego sosu remulada, jednak nie zawiera musztardy, która jest obowiązkowym składnikiem sosu remoulade.
Skąd pochodzi sos tatarski i jakie są jego odmiany
Przepisy na sos tatarski, serwowany do mięs à la polonaise (czyli po polsku) pojawiają się już w XIX-wiecznych książkach kucharskich we Francji. Wówczas był przygotowywany w wersji z żółtkiem lub bez, ale z dodatkiem ziół, m.in. szczypiorku i estragonu oraz soku z cytryny. Na początki XX w. słynny szwajcarski kucharz Joseph Favre w swoim słowniku “Dictionnaire universel de cuisine pratique” (1905) pisał, że “mianem tatarskiego określa się dziś bardzo pikantny sos, bez musztardy, dla odróżnienia od sosów typu remulada, które zawierają ją obowiązkowo”.
Sprawdź, co to jest sos holenderski
Dziś sos tatarski występuje w wielu odmianach, które różnią się doborem składników (poza majonezem oczywiście). Najczęściej do sosu tatarskiego dodawane są korniszony, marynowane grzybki (leśne lub pieczarki), kapary, szalotki, biała cebula, pietruszka i szczypiorek. W niektórych przepisach pojawia się także jajko na twardo (szczególnie żółtko), które nadaje mu aksamitną konsystencję.
Najpopularniejsze odmiany sosu tatarskiego
- W wersji skandynawskiej dodajemy koperek oraz chrzan.
- W wersji austriackiej (wiedeńskiej) dodajemy korniszony, kapary i natkę pietruszki.
- We Francji do sosu tatarskiego z majonezem łączymy roztarte żółtko i posiekane białko z jajka na twardo. Dodajemy też zioła – szczypiorek i estragon.
- W Polsce do sosu tatarskiego najczęściej dodajemy grzybki, ogórki konserwowe i ogórki kiszone, a także tarty chrzan i szczypiorek.
Jak zrobić sos tatarski – przygotowanie krok po kroku
Do przygotowania sosu tatarskiego potrzebujemy:
- po jednej łyżce posiekanych ogórków kiszonych, posiekanych korniszonów, posiekanego szczypiorku;
- 2 łyżki posiekanych grzybków marynowanych (np. rydze);
- po jednej łyżeczce: tartego chrzanu, soku z cytryny, cukru, posiekanej szalotki;
- 1 jajko, ugotowane na twardo;
- 1 szklanka majonezu;
- ½ szklanki jogurtu naturalnego;
- sól i pieprz do smaku.
Majonez, jogurt, sok z cytryny i chrzan mieszamy w misce. Dodajemy jajko posiekane w drobną kosteczkę i pozostałe składniki (ogórki, grzybki, szalotkę i szczypiorek). Do sosu dodajemy łyżeczkę cukru i doprawiamy do smaku solą oraz świeżo zmielonym pieprzem. Gotowe! Przed podaniem sos na minimum 20 minut wstawiamy do lodówki. Jednak im dłużej będzie się “przegryzał”, tym będzie lepszy.