Początek jesieni to czas, kiedy polskie lasy pełne są grzybów. Z przyjemnością wybieramy się po te skarby lasu, aby zrobić zapasy grzybów na zimę — suszonych, marynowanych, kiszonych. Najczęściej szukamy borowików, które odznaczają się wyjątkowymi walorami smakowymi. Trzeba jednak pamiętać, że nie wszystkie grzyby z gąbką pod kapeluszem nadają się do jedzenia! Niektóre mogą być nawet trujące!
Spis treści
Borowiki — najchętniej zbierane grzyby w polskich lasach
Borowik to rodzaj grzybów z rodziny borowikowatych. Wszystkie one mają wiele cech wspólnych — grzyby są dość duże, a czasami nawet bardzo duże, z masywnymi trzonkami i kapeluszami półkolistymi. Na ich spodzie zawsze występują rurki (gąbka), a nie blaszki. Na trzonkach nigdy nie ma pierścienia. Borowiki, z uwagi na swoje walory smakowe oraz wiele możliwości wykorzystania ich w kuchni, są najchętniej zbieranymi grzybami w naszych lasach. Oczywiście, najbardziej pożądany jest borowik szlachetny, czyli prawdziwek.
Jednak w polskich lasach znajdziemy dużo więcej gatunków borowików. Czy wszystkie nadają się do jedzenia?
Czy wszystkie borowiki są jadalne?
Borowik to nazwa rodzaju grzybów, który obejmuje wiele gatunków, w tym najbardziej poszukiwanego borowika szlachetnego, nazywanego prawdziwkiem. Jednak nie wszystkie borowiki są jadalne, a niektóre nawet są trujące! Kilka gatunków borowików jest pod ścisłą ochroną, ponieważ grozi im wyginięcie. Dlatego wybierając się na grzyby, warto pamiętać o zabraniu ze sobą dobrego atlasu lub zainstalowaniu odpowiedniej aplikacji na smartfonie.
Borowiki trujące
Czasami panuje przekonanie, ze wszystkie grzyby, które pod kapeluszem nie posiadają blaszek, są jadalne. Niestety tak nie jest! Także wśród grzybów “z gąbką”, w tym borowików istnieją gatunki trujące! Oto trujące borowiki, które rosną w Polsce.
Borowik szatański (krwistoborowik szatański)
Borowik szatański, nazywany też szatanem to grzyb trujący. Zjedzenie tego grzyba, szczególnie surowego, powoduje ciężkie dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Jednak szatany są w Polsce bardzo rzadko spotykane — jest to gatunek uznany za wymierający i znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej. Borowiki szatańskie często mylone są podobnymi borowikami żółtoporymi.
Borowiki niejadalne
Poza grzybami trującymi z rodzaju borowików istnieją także gatunki niejadalne. Które nie są bardzo toksyczne, jednak ich spożycie może wywołać podrażnienia przewodu pokarmowego.
Borowik żółtopory (gorzkoborowik żółtopory)
Występuje przeważnie w górskich świerczynach i lasach liściastych, na kwaśnych glebach, głównie pod świerkami, dębami i bukami. W Polsce rośnie przede wszystkim na południu kraju, na terenach górskich. Często mylony jest z krytycznie zagrożonym borowikiem szatańskim. Grzyb niejadalny, uznawany nawet za lekko trujący. Jego spożycie może wywołać poważne zaburzenia ze strony układu pokarmowego, pojawiające się po około 20 minutach po zjedzeniu grzyba i trwające do 2 dni.
Borowiki jadalne po dodatkowej obróbce termicznej
Najlepszym przykładem borowika, którego spożycie w miarę bezpieczne jest jedynie po ugotowaniu, jest borowik ceglastopory (krasnoborowik ceglastopory).
Borowik ceglastopory
Ten grzyb spożywany może być tylko po obróbce termicznej, gdyż surowy, niedogotowany lub niedosmażony może powodować zaburzenia żołądkowe. Grzyb odznacza się charakterystyczną czerwoną barwą trzonka oraz gąbki pod kapeluszem. W Polsce jest dość pospolity i rośnie na terenie całego kraju, choć w górach występuje dużo częściej, niż na nizinach.
Które borowiki nadają się do jedzenia?
Najlepsze polskie borowiki to oczywiście prawdziwki, czyli borowiki szlachetne. Są to bardzo aromatyczne grzyby o białym miąższu, które nadają się do bezpośredniego spożycia, a także gotowania, suszenia, marynowania i innego przetwarzania. Cenione są także inne gatunki jadalne borowika: borowik usiatkowany, borowik sosnowy, borowik ciemnobrązowy i borowik amerykański (który coraz częściej pojawia się w naszych lasach).
Sprawdź: Rydze: gdzie rosną, jak rozpoznać rydze, jak przyrządzać